ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΣΟΜΟΥΛΗΣ

Ο Νικόλαος Κασομούλης γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1795· γιος ευκατάστατου εμπόρου, μετά από τις βασικές σπουδές ασχολήθηκε κι αυτός με το εμπόριο, με έδρα τις Σέρρες, όπου είχε καταφύγει κι ο πατέρας του.

Το 1820 ταξιδεύει στην Αίγυπτο για να επεκτείνει τις επιχειρήσεις της οικογένειας· επιστρέφοντας περνά από τη Σμύρνη όπου μυείται στη Φιλική Εταιρεία. Κατά την Επανάσταση οι λιγοστοί Έλληνες των Σερρών αδυνατούν να δράσουν, και οι Κασομούληδες επιστρέφουν στην πατρική Μακεδονία. Ο Νικόλαος κατεβαίνει στην ελεύθερη Ελλάδα και συμμετέχει στην προετοιμασία της επανάστασης του Ολύμπου. Τέλη Φεβρουαρίου του 1822 αποβιβάζεται κοντά στην Κατερίνη, συνεργάζεται με τον καπετάν Διαμαντή κι άλλους οπλαρχηγούς της περιοχής, αλλά οι στρατιωτικές επιχειρήσεις αποτυχαίνουν· ο Κασομούλης διαφεύγει στη Θεσσαλία, όπου συναντά τον καπετάνο του Ασπροποτάμου Νικόλαο Στουρνάρη και συνδέεται μαζί του. Οκτώβρη του 1823 Στουρνάρης και Κασομούλης εγκαταλείπουν τον ορεινό Ασπροπόταμο, κατεβαίνουν στη δυτική Ελλάδα κι εγκαθίστανται στο Με­σολόγγι.

Στις 5 Ιανουαρίου 1825 αναχωρεί για το Ναύπλιο, πληρεξούσιος του Στουρνάρη, να εισπράξει τους μισθούς των στρατιωτών. Επιστρέφει τον Ιούλιο, η πολιορκία έχει πια αρχίσει· βρίσκεται πάντα δίπλα στον Στουρνάρη, κάτι σαν γραμματικός, κάτι σαν υπαρχηγός του. Θα διασωθεί στην Έξοδο και θα συνεχίσει τον αγώνα. Στο ελεύθερο πια κράτος υπηρετεί στον εθνικό στρατό· συνταξιοδοτείται το 1861 και πεθαίνει τον Ιανουάριο του 1872 στη Στυλίδα, όπου είχε εγκατασταθεί τα υστερινά του χρόνια.

Τα όσα έζησε, είδε και άκουσε δώδεκα χρόνια, από το ξέσπασμα της Επανάστασης ώς τη διάλυση του επαναστατικού στρατού το 1833, αρχίζει να τα καταγράφει στα τέλη του 1832· τους έδωσε τον τίτλο Ενθυμήματα στρατιωτικά.