Οι ΠΕΚ & το Mathesis
Οι ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ ιδρύθηκαν το 1984, όταν η Παγκρητική Ένωση Αμερικής, τιμώντας μια μεγάλη παράδοση εθνικών προσφορών του απόδημου Ελληνισμού, αποφάσισε να διαθέσει τους ετήσιους τόκους ενός κεφαλαίου από εθελοντικές εισφορές των μελών της για την αρχική χρηματοδότηση της λειτουργίας ενός Πανεπιστημιακού Εκδοτικού Οίκου κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων οίκων του αγγλοσαξωνικού κόσμου. Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης λειτουργούν έκτοτε ως ανεξάρτητος μη κερδοσκοπικός και αυτοχρηματοδοτούμενος εκδοτικός και μορφωτικός οργανισμός στα πλαίσια του Iδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (ΙΤΕ), το οποίο τις στηρίζει από πλευράς λογιστικών υπηρεσιών. Για τη χρηματοδότηση της εκδοτικής τους δραστηριότητας οι ΠEK βασίζονταν έως το 2011 κατά 90% στα έσοδα από τις πωλήσεις των βιβλίων τους, και κατά το υπόλοιπο στην ετήσια οικονομική τους ενίσχυση από το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας και την Παγκρητική Ένωση Αμερικής. Από το 2011 και εξής είναι κατά 100% αυτοχρηματοδοτούμενες.
Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης περίπου 800 τίτλοι βιβλίων στις βασικές θετικές, ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες και τέχνες. Ετησίως, κατά μέσο όρο εκδίδονται 35-40 νέα βιβλία και ανατυπώνονται περισσότεροι από 100 παλαιότεροι τίτλοι. Το εκδοτικό τους έργο έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις (πέντε βραβεία από την Ακαδημία Αθηνών, δύο βραβεία από την Πανελλήνια Ένωση Μουσικών και Θεατρικών Κριτικών, Βραβείο Μετάφρασης από το Υπουργείο Εξωτερικών της Ιταλίας, Βραβείο Εκδοτικού Οίκου Θετικών Επιστημών από την Euroscience, δύο Κρατικά βραβεία Λογοτεχνίας στον τομέα κριτικής-δοκιμίου, Πρώτο Βραβείο & Έπαινο της Ένωσης Γραφιστών Ελλάδος για σχεδίαση βιβλίου κ.ά.), ενώ ενδεικτικό της απήχησής τους στο ακαδημαϊκό κοινό είναι ότι βιβλία τους χρησιμοποιούνται ετησίως σε ~3.000 πανεπιστημιακά μαθήματα όλων των ελληνικών ΑΕΙ ως διδακτικά συγγράμματα. Παράλληλα, έχουν ισχυρή παρουσία στα βιβλιοπωλεία όλης της χώρας.
Κύριοι στόχοι των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης είναι η ενίσχυση της πανεπιστημιακής διδασκαλίας με προσεκτικά επιλεγμένα συγγράμματα, η εκδοτική στήριξη της πρωτότυπης επιστημονικής έρευνας και η έκδοση υψηλού επιπέδου βιβλίων για το ευρύ κοινό πάνω σε σημαντικά για την εποχή μας θέματα. Θεμελιώδεις αξίες τους είναι ο συντονισμός με τα διεθνή πρότυπα ποιότητας, η εξωστρέφεια και η διαφύλαξη της πνευματικής τους αυτονομίας.
ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΟΙΚΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ MATHESIS
Το Mathesis ιδρύθηκε ως ιδιαίτερο τμήμα των ΠΕΚ το 2015 από τον Στέφανο Τραχανά, ο οποίος και το διευθύνει. Επιχορηγήθηκε για τα τρία πρώτα χρόνια του από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, το οποίο το 2019 έκανε δεκτή την πρότασή μας για συνέχιση της υποστήριξής του για την επόμενη 5ετία (2019-2023). Το μισό της νέας δωρεάς θα είναι υπό τη μορφή challenge funds: δηλαδή, ποσά που θα δοθούν μόνο στο βαθμό που το Mathesis θα μπορέσει να εξασφαλίσει ισόποση δωρητική στήριξη από άλλους δωρητές, ενώ ένα αυξανόμενο μέρος των αναγκαίων πόρων θα προέρχεται από την εθελοντική συμβολή των ίδιων των φοιτητών του Mathesis, με τελικό στόχο την οικονομική του αυτοδυναμία. Πρόκειται για ένα μοντέρνο χρηματοδοτικό σχήμα που ανταποκρίνεται πλήρως στη φιλοσοφία του Mathesis, όπως και των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης, για τον τρόπο λειτουργίας κοινωφελών οργανισμών με μορφωτική αποστολή: Ότι πρέπει να στηρίζονται πρωτίστως στην κοινωνία των πολιτών προς την οποία απευθύνεται το έργο τους.
Βασικός στόχος του Mathesis είναι να μην μείνει η χώρα έξω από τις κυοφορούμενες μεγάλες αλλαγές στην παγκόσμια εκπαίδευση. Ύστερα από τέσσερα χρόνια λειτουργίας και 46 ολοκληρωμένα μαθήματα, ο βαθμός επιτυχίας του Mathesis αποτυπώνεται στα ακόλουθα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία:
✓ Εγγραφέντες φοιτητές: 100.000+. Αναλογικά με τον πληθυσμό και το μικρό χρονικό διάστημα, ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο αμερικανικό.
✓ Βεβαιώσεις επιτυχούς παρακολούθησης κατόπιν εξετάσεων: 60.000+. Ποσοστό επί του αριθμού των εγγραφέντων 60%, έναντι διεθνούς μέσου όρου γύρω στο 9%.
✓ Απήχηση: Δεκάδες εκτενή άρθρα σε όλες τις μεγάλες αθηναϊκές και περιφερειακές εφημερίδες, παρουσιάσεις σε εθνικά και τοπικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά δίκτυα, πολυάριθμες αναφορές στο διαδίκτυο, 45.000+ φίλοι στο Facebook.
✓ Διδάσκοντες: Οι πιο αναγνωρισμένοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι στο πεδίο τους, από πολλά ΑΕΙ της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Κρήτη) και του εξωτερικού (Princeton, Κύπρος). Ο ιδρυτικός στόχος του Mathesis να λειτουργήσει ως Εθνικό Κέντρο Διαδικτυακής Εκπαίδευσης, χωρίς κριτήρια ακαδημαϊκής «εντοπιότητας» στις επιλογές των συνεργατών του, είναι ήδη πραγματικότητα.
✓ Επίδραση στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση: Δέκα μαθήματα του Mathesis έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί ως το βασικό διδακτικό υλικό σε ισάριθμα πανεπιστημιακά μαθήματα, στο πλαίσιο των ίδιων πειραματισμών που γίνονται στα μεγάλα αμερικανικά πανεπιστήμια σε αναζήτηση ενός νέου διδακτικού μοντέλου.
✓ Τεχνολογία: Η εξελληνισμένη εκδοχή της πλατφόρμας OpenedX που χρησιμοποιούν το Harvard και το MIT. Η δημιουργία και διαρκής ανανέωση του OpenedX/gr είναι από μόνη της ένα σημαντικό επίτευγμα του Mathesis.
✓ Κόστος για το ελληνικό δημόσιο: 0€. Όλοι οι πόροι προήλθαν από τη γενναιόδωρη αρχική στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος σε συνδυασμό με την εθελοντική εργασία (πλήρους απασχόλησης) του διευθυντή του και μια δωρεά φυσικού προσώπου. Ενώ η τωρινή ώριμη φάση του Mathesis προβλέπει ως κύρια πηγή εσόδων τη συμβολή των ίδιων των φοιτητών του, σε συνδυασμό με μια μικρότερη δωρητική στήριξη από το ΙΣΝ που περιλαμβάνει και challenge funds ισόποσα με δωρεές τρίτων που το Mathesis θα πρέπει να προσελκύσει.