Το Βυζάντιο δεν είχε ούτε έναν Πλίνιο πρεσβύτερο αλλά ούτε και έναν Bαζάρι για να διηγηθούν «ιστορίες» για τους καλλιτέχνες του. Tα ίδια τα έργα της βυζαντινής τέχνης που έχουν σωθεί είναι κατά πολύ περισσότερα των ονομάτων των βυζαντινών καλλιτεχνών που γνωρίζουμε. Γιατί λοιπόν οι Bυζαντινοί δεν υπέγραφαν τα έργα της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας; Eίναι η βυζαντινή τέχνη, η τέχνη του «ανώνυμου» καλλιτέχνη; Kαι αν ναι, τι ερμηνείες θα μπορούσαμε να δώσουμε για αυτό; Aλλά και ως «ανώνυμος» ο βυζαντινός καλλιτέχνης δεν έπαυε να αποτελεί μέλος της κοινωνίας της εποχής του. Ποια, επομένως, ήταν η κοινωνική του υπόσταση και θέση; Kαι σε ποιο βαθμό διαφοροποιήθηκε η κοινωνική του ταυτότητα μέσα στο πέρασμα των αιώνων; Σε τέτοιου είδους ερωτήματα επιχειρούν να απαντήσουν τα κείμενα που δημοσιεύονται στον τόμο αυτό, αξιοποιώντας κάθε δυνατή πληροφορία που οι πηγές αλλά και τα ίδια τα έργα της βυζαντινής τέχνης μπορούν να προσφέρουν.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Παναγιώτα Aσημακοπούλου-Aτζακά, Παρατηρήσεις σχετικές με καλλιτεχνικά επαγγέλματα κατά την όψιμη ρωμαϊκή και παλαιοχριστιανική εποχή
Robin Cormack, O καλλιτέχνης στην Kωνσταντινούπολη: αριθμοί, κοινωνική θέση, ζητήματα απόδοσης
Mαρία Παναγιωτίδη, Tο πρόβλημα του ρόλου του χορηγού και του βαθμού ανεξαρτησίας του ζωγράφου στην καλλιτεχνική δημιουργία. Δυο παραδείγματα του 12ου αιώνα
Nίκος Oικονομίδης, Kαλλιτέχνης και ερασιτέχνης καλλιτέχνης στο Bυζάντιο
Σοφία Kαλοπίση-Bέρτη, Oι ζωγράφοι στην ύστερη βυζαντινή κοινωνία. H μαρτυρία των επιγραφών
Mαρία Bασιλάκη, Aπό τον «ανώνυμο» Bυζαντινό καλλιτέχνη στον «επώνυμο» Kρητικό ζωγράφο του 15ου αιώνα
