Πώς πρέπει να τρέφεται, να παρατηρεί και να γράφει ένας ταξιδιώτης του 18ου αιώνα; Πόσο κοστίζει ένα ταξίδι στους Αγίους Τόπους την εποχή του Διαφωτισμού; Ποιος είναι ο μυστηριώδης Αθανάσιος που προσλαμβάνει ως γραμματέα τον δεκαεννιάχρονο Ρουσσώ; Τι γνωρίζει ένας Γάλλος έμπορος για τη μαντάμ Τυανίτη και τον οπιομανή γιατρό Σκαρλάτο Καρατζά; Πώς είναι τα ιδρύματα εγκλεισμού στην ανατολική Μεσόγειο το 1786; Πώς μια περιγραφή ταξιδιού γίνεται εισιτήριο για την Αγγλία; Ποιος είναι ο κομψός Ισαάκμπεης για τον οποίο ακούει ο Κωνσταντίνος Καρατζάς στο Βερολίνο; Πώς ένας πρέσβης προκαλεί ένα νέο τιράζ; Ποια κείμενα κρύβονται στις Κερκυραϊκές Αρχαιολογίες του Ευγένιου Βούλγαρη; Πώς βλέπει τις γυναίκες σε ένα χαμάμ ένας Γάλλος καθολικός κριτικός; Πόσα θύματα έχουν τον 18ο αιώνα οι επιδημίες πανώλης στο Αιγαίο; Πώς εξαφανίστηκαν οι τρούλλοι του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα; Τι κοινό έχει ο γενίτσαρος Πατρόνα Χαλίλ με τον ναπολιτάνο Μαζανιέλλο;
Οι μελέτες του τόμου δεν απαντούν μόνο στα ερωτήματα αυτά. Μέσα από διεπιστημονικές προσεγγίσεις λησμονημένων ή άγνωστων κειμένων της ταξιδιωτικής γραμματείας, διερευνούν το ταξίδι στον ελληνικό χώρο και στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ως φαινόμενο, τις συνθήκες διεξαγωγής του και τις προσπάθειες κανονικοποίησής του· μελετούν την τυπολογία, την «ποιητική» και την πρόσληψη των περιηγητικών κειμένων· εξετάζουν τις αναπαραστάσεις του «Άλλου» και τη σχέση τους με τις συλλογικές ταυτότητες, και αξιοποιούν την ταξιδιωτική γραμματεία ως πηγή για την πολιτισμική ιστορία, την ιστορία των εννοιών και των ιδεών, την ιστορία του καθημερινού βίου, την ιστορική δημογραφία και την αρχαιολογία.
Εικόνα εξωφύλλου
«Η οχυρωμένη πόλη του Βόλου» (1779), από υδατογραφία που ζωγράφισε στο λεύκωμα του Σουηδού ταξιδιώτη Jacob Jonas Bjornstahl ο δωδεκάχρονος Lars Petter Moreen, γιος του καπετάνιου του πλοίου με το οποίο ο Bjornstahl ταξίδεψε από την Κωνσταντινούπολη στον Βόλο. Το λεύκωμα φυλάσσεται στη Βασιλική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας στη Στοκχόλμη.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εισαγωγικό σημείωμα
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ίλια Χατζηπαναγιώτη-Sangmeister
Η ταξιδιωτική γραμματεία του 18ου αιώνα για την Οθωμανική Αυτοκρατορία: μια ιστορική και ειδολογική εποπτεία
ΜΕΡΟΣ Α’. ΤΑΞΙΔΙ
Ιωάννης Καραχρήστος
Το χατζηλίκι μέσα από τα μάτια των Άλλων: οι μαρτυρίες ξένων περιηγητών του 18ου αιώνα
Βασίλειος Τσακίρης – Βασίλειος Ν. Μακρίδης
Αντίστροφες περιηγήσεις: ο Γιάκομπ Έλσνερ και οι επαφές του με τους περιπλανώμενους Έλληνες ιερωμένους στη Δύση
ΜΕΡΟΣ Β’. ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ
Δημήτρης Δολαψάκης
Δίκτυα πληροφόρησης: διπλωμάτες, Φαναριώτες, έμποροι και λόγιοι στο Voyage litteraire de la Grece του Πιερ-Ωγκυστέν Γκυς
Πίτσα Τσάκωνα
Ταξίδι, φιλανθρωπία και ιδρύματα εγκλεισμού: η περίπτωση του Τζων Χάουαρντ
Μαρία Κωσταρίδου
Η μετάβαση του πάστορα Γιόχαν Φρήντριχ Ούσκο στη Βρετανία: ταξιδιωτική γραμματεία και οριενταλισμός
Χαράλαμπος Α. Μηνάογλου
Ο κύκλος της λαίδης Κρέιβεν στην Κωνσταντινούπολη
ΜΕΡΟΣ Γ’. ΤΑΞΙΔΙΩΤΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ
Leonora Navari
Αναζητώντας τον Βεζιέν: μια προσέγγιση σε ένα βιβλιογραφικό πρόβλημα
Σοφία Παπαϊωάννου
Οι Κερκυραϊκές Αρχαιολογίες του Ευγένιου Βούλγαρη: ιδεολογία, πολιτική και λογοτεχνική αισθητική στη διαμόρφωση του περιηγητικού κειμένου
Μαίρη Ρούσσου-Sinclair
Η πρόσληψη των επιστολών της λαίδης Μόνταγκιου στη Γαλλία: μια βιβλιοκρισία στην Année Littéraire
Δημήτρης Δημητρόπουλος
Ταξιδιωτικές μαρτυρίες και νησιωτικός πληθυσμός: μια ανασφαλής σχέση
Χαράλαμπος Γ. Χoτζάκογλου
Τα χαρακτικά ως ιστορικά τεκμήρια και τα μεθοδολογικά προβλήματα της έρευνας στη μελέτη των μνημείων της Κύπρου: η περίπτωση του ναού του Αγίου Λαζάρου στη Λάρνακα
Αριάδνη Μουταφίδου
Η επανάσταση του Πατρόνα Χαλίλ στην Κωνσταντινούπολη το 1730: η μαρτυρία της ταξιδιωτικής γραμματείας
Κατάλογος εικόνων
Ευρετήριο
