Με σχέδια του Αλέκου Φασιανού
Tα τέσσερα ποιήματα που εκδίδονται –συνδετικός κρίκος των οποίων είναι το όνομα Πτωχοπρόδρομος– είναι τα παλαιότερα της λεγόμενης «Βυζαντινής δημώδους γραμματείας». Ο ποιητής εμφανίζεται σε τέσσερις διαφορετικές, λίαν δραματικές σκηνές: μια για να εξευμενίσει τη δύστροπη γυναίκα του που τολμάει να τον αποκλείει ακόμη και από το οικογενειακό τραπέζι με αποτέλεσμα να κοντεύει να πεθάνει της πείνας. Μια για να συντηρήσει το ενδεές νοικοκυριό της πολυμελούς οικογένειάς του. Μια για να ζητήσει κάποια αμοιβή για τον εαυτό του ως σπουδαγμένο φιλόλογο (“ανάθεμα τα γράμματα…”). Και μια για να ζητήσει μετάθεση, ως καλόγερος πια, από ένα κακώς διοικούμενο μοναστήρι σε άλλο, προφανώς καλύτερο…
Αν και πολλά στοιχεία υποδεικνύουν τη σχέση των ποιημάτων με την αυτοκρατορική αυλή των Κομνηνών του 12ου αιώνα, η ταύτιση του δημιουργού τους με τον γνωστό λόγιο αυλικό ποιητή Θεόδωρο Πρόδρομο αμφισβητείται, κυρίως με βάση το πλούσιο δημώδες γλωσσικό υλικό και το ύφος τους. Πρόκειται για έργα που ανήκουν στην παρακλητική ή επαιτική ποίηση, είδος γνωστό από παλιά, με στοιχεία σάτιρας.
Πέρα από την καθαρά λογοτεχνική τους αξία, τα κείμενα αποτελούν κλειδί για τη μελέτη της εξέλιξης της μεσαιωνικής ελληνικής γλώσσας. Με τούτη την κριτική έκδοση τα Πτωχοπροδρομικά γίνονται προσιτά και στο ελληνικό κοινό.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
1.1 Το πρώτο ποίημα
1.2 Το δεύτερο ποίημα
1.3 Το τρίτο ποίημα
1.4 Το τέταρτο ποίημα
2. ΔΟΜΗ
3. ΤΟ ΓΡΑΜΜΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΕΙΔΟΣ
4. ΤΑ ΡΕΥΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
4.1 Ο γραφέας ρευστών κειμένων
4.2 Έλλογες παραλλαγές
5. ΓΡΑΠΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
6. Η ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 12ος – 14ος ΑΙΩΝΑΣ
7. ΑΝΤΙΓΡΑΦΕΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΔΙΑΣΚΕΥΑΣΤΗ
8. ΤΟ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΥΦΟΣ
8.1 Δημώδης ποιητική κοινή = «Κοινή των ποιητών»
8.2 Παρατηρήσεις για το «μεικτό ύφος»
9. Η «ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ»
9.1 Σταθερά συντακτικά δομικά σχήματα = λογοτυπικά ημιστίχια
9.2 Σταθερή θέση μεμονωμένων λέξεων στον στίχο
9.3 Στερεότυπη επανάληψη στίχων και ημιστιχίων
9.3.1 Στερεότυπες επαναλήψεις εντός του ίδιου ποιήματος
9.3.2 Στερεότυπες επαναλήψεις μεταξύ των ποιημάτων
9.4 Έλλογες παραλλαγές
9.4.1 Ποίημα Β’
9.4.2 Ποίημα Γ’
9.4.3 Ποίημα Δ’
9.5 Μεταθέσεις
9.5.1 Μεταθέσεις ολόκληρων στίχων
9.5.2 Περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα τμήμα ενός στίχου μετατίθεται σ’ έναν γειτονικό στίχο
9.5.3 Μεταθέσεις στο εσωτερικό του στίχου
10. Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
11. ΤΟ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΕΙΟ
12. ΤΟ ΥΠΟΤΙΘΕΜΕΝΟ «ΠΕΜΠΤΟ ΠΟΙΗΜΑ»
13. ΧΡΟΝΟΛΟΓΗΣΗ
14. ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ
15. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΡΙΚΗ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ
16. Η ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΗΡΩΪΚΗ ΠΟΙΗΣΗ
17. ΤΟ ΠΡΟΔΡΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ
18. Η ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΔΟΣΗ
ΤΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ
ΠΟΙΗΜΑ Α’
ΠΟΙΗΜΑ Β’
ΠΟΙΗΜΑ Γ’
ΠΟΙΗΜΑ Δ’
Γλωσσάριο
Index Nominum
