Ιστορία

ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΘΕΟΙ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ονόματα, χαρακτήρες, μεταμορφώσεις
Μετάφραση: Παναγιώτης Σουλτάνης

Ἡ «ἀποδημία» τῶν ἑλληνικῶν θεῶν ἀπὸ τὴν παλαιὰ Ἑλλάδα ξεκινᾶ ἀπὸ τότε ποὺ οἱ Ἕλληνες ταξιδεύουν καὶ ἱδρύουν ἀποικίες σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τοῦ μεσογειακοῦ κόσμου. Τὸ φαινόμενο ἐπιταχύνεται μὲ τὶς κατακτήσεις τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, ἔτσι ὥστε τὸν 3ο αἰώνα π.Χ. θεοὶ ποὺ ἔφεραν ἑλληνικὰ ὀνόματα νὰ λατρεύονται πλέον ἀπὸ τὴν Ἰσπανία ὣς τὸ Ἀφγανιστάν. Ὁ ἑλληνικὸς πολυθεϊσμός, μὲ ὄχημα τὴ διεθνοποίηση τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας, ἔρχεται σὲ ἐπαφὴ μὲ τὰ θρησκευτικὰ συστήματα τῶν γηγενῶν λαῶν ἀναπτύσσοντας μιὰ σχέση ἰσχυρῆς ἀλληλεπίδρασης. Ἡ δυναμικὴ αὐτὴ σχέση ἐκφράζεται, πέρα ἀπὸ τὸ ἐπίπεδο τῆς εἰκονογραφίας, μέσω, κατεξοχήν, τῶν ὀνομάτων καὶ τῆς ὀνοματοδοσίας.

Τὸ βιβλίο, καλύπτοντας ἕνα χρονολογικὸ φάσμα ποὺ ἐκτείνεται κατὰ τὴν ἑλληνιστικὴ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴ ρωμαϊκὴ περίοδο, καὶ δίνοντας τὸ βάρος στὸν εὐρύτερο χῶρο τῆς Ἀνατολικῆς Μεσογείου καὶ τῆς Ἐγγὺς Ἀνατολῆς, μελετᾶ τὶς μεταμορφώσεις ποὺ αὐτὴ ἡ «θεία διασπορὰ» ἐπέφερε στοὺς χαρακτῆρες τῶν θεῶν, μέσα ἀπὸ τὸ πρίσμα τῶν ὀνομάτων τους καὶ τῶν τρόπων μὲ τοὺς ὁποίους ἀπευθύνονταν ἢ ἀναφέρονταν σὲ αὐτοὺς οἱ θνητοί. Ὀνόματα καὶ λατρευτικὰ ἐπίθετα γίνονται κλειδιὰ γιὰ νὰ συνειδητοποιήσει ὁ ἀναγνώστης πόσο βαθιὰ καὶ ἀβίαστη ἦταν ἡ ἐπαφὴ τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ μὲ τὶς γηγενεῖς κουλτοῦρες τοῦ μεσογειακοῦ κόσμου καὶ γιὰ νὰ κατανοήσει, ὣς ἕναν βαθμό, τὸν ἀπίστευτα περίπλοκο καὶ δεκτικὸ κόσμο τοῦ ἀρχαίου πολυθεϊσμοῦ, ὁ ὁποῖος ἀποκτᾶ ἴσως μιὰ οἰκουμενικὴ διάσταση.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ὁ Robert Parker, ἐπίτιμος καθηγητὴς Ἀρχαίας Ἱστορίας, διετέλεσε Wykeham Professor Ἀρχαίας Ἑλληνικῆς Ἱστορίας στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης (1996–2016). Εἶναι ἐπίσης συγγραφέας τῶν ἔργων Miasma: Pollution and Purification in Early Greek Religion (Oxford University Press, 1983/1996), Athenian Religion: a History (Oxford University Press, 1996), Polytheism and Society at Athens (Oxford University Press, 2005), On Greek Religion (Cornell University Press, 2011), Personal Names in Ancient Anatolia (ἐπιμ., Oxford University Press, 2013).

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Προλογικό σημείωμα
Συντομογραφίες ἀρχαίων πηγῶν
Πρόλογος

1. ΟΝΟΜΑΤΑ ΚΑΙ ΕΠΙΘΕΤΑ
Τὸ διπλὸ λατρευτικὸ ὄνομα
Sondergötter καὶ ἡμιαυτόνομα ἐπίθετα
Ἡ δημιουργία τῶν ἐπιθέτων
Ἕνα περίγραμμα τῆς ἱστορίας τοῦ διπλοῦ ὀνόματος
Ὀνοματοδοσία ἀνθρώπων καὶ ὀνοματοδοσία θεῶν
Κατακλείδα: Οἱ βωμοὶ στὴν Ὀλυμπία

2. INTERPRETATIO
Λίγα ἱστορικὰ στοιχεῖα
Ἕνα πολυπολιτισμικὸ σύστημα
Μορφὲς τῆς interpretatio
Ἀποφυγὴ τῆς interpretatio
Ἡ βάση τῆς ταυτοποίησης
Σκεπτικὸ
Ποιός τὴν ἐφαρμόζει;
Γιατί ἔχει σημασία
Ὁ οἰκουμενικὸς πολυθεϊσμὸς

3. ΘΕΟΙ ΠΟΛΛΩΝ ΕΘΝΩΝ ΚΑΙ Η ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ: ΜΗ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑΣ
Ἀποφυγὴ τῆς interpretatio: Ἶσις, Ἡμιθέα, θεοὶ χωρὶς ὄνομα
Ξένοι θεοὶ μὲ ἑλληνικὰ ὀνόματα: ὅσιος καὶ δίκαιος καὶ ἄλλα
Παραλλαγὲς τῆς interpretatio: Ζεύς, Ζεὺς Ἄμμων, Ζηνοποσειδῶν
Θεὸς καὶ τοπωνύμιο ἢ ἐθνωνύμιο
Τὸ ὁμιλοῦν ἐπίθετο
Ἑλληνοαιγυπτιακὰ
Νέα ἐπίθετα

4. ΥΨΙΣΤΟΙ ΘΕΟΙ, ΠΑΤΡΩΟΙ ΘΕΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΙ ΘΕΟΙ
Θεοὶ «συνδεόμενοι» μὲ ἄτομα
Πατρῶοι καὶ προσωπικοὶ θεοὶ
Ὑπέρτατοι θεοὶ
Ὕψιστος Θεὸς

5. AD MAIOREM DEORUM GLORIAM. Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΓΚΩΜΙΑΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ

6. ΔΗΛΟΣ. ΕΚΕΙ ΟΠΟΥ ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΙ ΟΙ ΘΕΟΙ

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α: Μετακλασικὴ χρήση τοῦ ἐπιθέτου Οὐράνιος
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β: Μεταφρασμένα θεοφόρα ὀνόματα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ: Ἡ interpretatio στὴν Ἰνδία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ: Κάποια μὴ ἑλληνικὰ θεωνύμια στὴ Μικρὰ Ἀσία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε: Ὁ Θάσιος Ἡρακλῆς
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤ: Κάποια ἐπίθετα σὲ δίγλωσσα κείμενα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ζ: Συμπαράθεση ἀνθρωπωνυμίων καὶ θεωνυμίων
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Η: Ἐξαχθέν­τες θεοί. Οἱ λατρεῖες τῶν ἑλληνιστικῶν ἀποικιῶν

Βιβλιογραφία
Γενικό ευρετήριο
Ευρετήριο αρχαίων πηγών
Α. Φιλολογικές μαρτυρίες
Β. Επιγραφές
Γ. Πάπυροι

ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΑ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

  • Επιστημονική επιμέλεια
    Μαρία Πατέρα
  • Μετάφραση
    Παναγιώτης Σουλτάνης
  • Σχεδίαση εξωφύλλου
    Ιάκωβος Ουρανός
  • ISBN εντύπου
    978-960-524-630-3
  • ISBN e-book
    978-960-524-678-5
  • Κωδικός στον Εύδοξο
    102074089
  • A' έκδοση
    10/2021
  • Τίτλος πρωτοτύπου
    Greek Gods Abroad. Names, Natures, and Transformations
  • Τεχνικά χαρακτηριστικά
    440 15 23
  • Τιμή καταλόγου
    28,00