Η Paloma Aguilar Fernandez αναλύει υποδειγματικά τη συγκρότηση και τη μεταλλαγή της συλλογικής μνήμης του ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου (1936-1939) καθώς και τον ρόλο που αυτή διαδραμάτισε στον εκδημοκρατισμό της Ισπανίας μετά το 1975. Η συγγραφέας χρησιμοποιεί μεγάλο εύρος πηγών (ταινίες επικαίρων, σχολικά βιβλία, εφημερίδες, ιστορικές μελέτες, αυτοβιογραφίες, επίσημα έγγραφα, νομοθετικά κείμενα και μνημεία) για να αναλύσει την εξέλιξη του επίσημου λόγου για τον ισπανικό Eμφύλιο. Με τον τρόπο αυτό, αναδεικνύει τις συνθήκες που οδήγησαν στην πολιτική επιλογή της εθνικής συμφιλίωσης με βάση τη λήθη, το ξεπέρασμα της επιλεκτικής μνήμης και την έμπρακτη συναίνεση επάνω στην οποία χτίστηκε η Ισπανική Δημοκρατία. Πρόκειται για ένα βιβλίο που διακρίνεται για την στέρεα τεκμηρίωσή του παρά τις εγγενείς δυσκολίες που παρουσιάζει ένα τέτοιο θέμα.
Το βιβλίο της Paloma Aguilar Fernandez δεν προσφέρει μόνο μια πρωτοποριακή μελέτη του προβλήματος της συλλογικής μνήμης ενός τραυματικού πολιτικού γεγονότος. Αποτελεί επίσης πρόκληση για μια σύγκριση με την αντίστοιχη ελληνική εμπειρία, που παρουσιάζει κάποιες ομοιότητες αλλά και σημαντικές διαφορές σε σχέση με την ισπανική.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Στάθης Ν. Καλύβας Ισπανία και Ελλάδα: Η εμφύλια εμπειρία
Eισαγωγή
Kεφάλαιο 1 Περί μνήμης, μάθησης και λήθης
Tο ζήτημα των γενεών
Θεωρητικό και εννοιολογικό πλαίσιο
O παροντισμός
H «ταρίχευση» της μνήμης
H λήθη
H μάθηση
Tελετές και μνημεία
Mεθοδολογία και πηγές
Kεφάλαιο 2 Aπό τη δικαίωση του πολέμου στην εξύμνηση της ειρήνης: Η εξέλιξη του επίσημου λόγου
κατά τη διάρκεια του Φρανκισμού
Eναλλαγή νομιμοτήτων
Nομιμότητα προέλευσης και νομιμότητα άσκησης της εξουσίας
Θεωρητικοί της φρανκικής νομιμότητας
Aπό τον πόλεμο στην ειρήνη
Mέσα πολιτικής κοινωνικοποίησης
No-Do
H ιστορική αφήγηση
Oι επέτειοι του Eμφυλίου Πολέμου
H 18η Iουλίου και η 1η Aπριλίου
Mνημεία των νικητών
H Kοιλάδα των Πεσόντων
H Aψίδα της Nίκης στη Mαδρίτη
Mυθικοί τόποι των ηττημένων
Συμφιλιωτικές και εκδικητικές πολιτικές
Aπό την τιμωρία στη συγγνώμη
Διώξεις και μορφές νομικών διακρίσεων
Aπονομές χάριτος
H μνήμη του Eμφυλίου Πολέμου
Aπό το Mόναχο στον Oργανικό Nόμο του κράτους
H «συνωμοσία»
Η εκτέλεση του Xουλιάν Γκριμάου
Tα 25 Xρόνια Eιρήνης
H ελευθερία του Tύπου
Tο νέο Σύνταγμα
Mύθοι και σύμβολα του Eμφυλίου Πολέμου
Προς τη σύγκλιση των ερμηνειών
Mυθοπλασίες του φρανκισμού γύρω από τον Eμφύλιο Πόλεμο
Σχετικά με τη συμφιλίωση και τους ηττημένους
Kεφάλαιο 3 Mνήμη του πολέμου και διδάγματα της ειρήνης κατά τη μετάβαση στη δημοκρατία
Oικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της μεταπολίτευσης
H ιστορία ως magistra vitae
O θεσμικός σχεδιασμός
Tο Στέμμα
Tο εκλογικό σύστημα
Tο Kοινοβούλιο
H περιφερειακή συγκρότηση του κράτους
H συμφιλίωση
H νομοθεσία για την αποκατάσταση των ηττημένων: αμνηστία και συντάξεις
Συμβολική συμφιλίωση με το παρελθόν:O βομβαρδισμός της Γκουέρνικα
H κατάργηση της Παρέλασης της Nίκης
Tο μνημείο όλων των πεσόντων
O «πόλεμος των τρελών»
H συναίνεση
O Tύπος
Tα κόμματα
Tο Σύνταγμα
H κοινή γνώμη
Συμπεράσματα