Κλασική φιλολογία

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΚΛΑΣΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ

Παλαιά προβλήματα και νέες προκλήσεις

ΣΥΝΕΚΔΟΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

Η συζήτηση για τη μεθοδολογια των Κλασικών Σπουδών ανάγεται στη γέννηση της κλασικής φιλολογίας στην ελληνιστική Αλεξάνδρεια: λόγιοι, ποιητές, και γραμματικοί επιδόθηκαν τότε για πρώτη φορά σε συστηματικές προσπάθειες για την αποκατάσταση και την ερμηνεία των αρχαίων κειμένων. Καθοριστική υπήρξε στη συνέχεια η συμβολή των λογίων της βυζαντινής εποχής, οι οποίοι διέσωσαν μέσω της αντιγραφής χειρογράφων μεγάλο μέρος της αρχαίας λογοτεχνίας. Έκτοτε η επιστήμη της Κλασικής Φιλολογίας έχει εξελιχθεί, συνεχίζει ωστόσο να βρίσκεται στο μεταίχμιο μεταξύ παλαιού και νέου. Ορισμένα από τα ερωτήματα που απασχολούν σήμερα τους φιλολόγους είναι ίδια ή παρόμοια με εκείνα που μελέτησαν οι αλεξανδρινοί λόγιοι: για παράδειγμα, ποιες μεθόδους μπορούμε να αξιοποιήσουμε, ώστε να αποκαταστήσουμε ένα αρχαίο κείμενο; Ποια βήματα πρέπει να ακολουθήσουμε ώστε να καταλήξουμε σε ένα κείμενο αξιόπιστο, που θα αντικατοπτρίζει όσο το δυνατόν πιστότερα το πρωτότυπο; Πώς προσεγγίζουμε τα αρχαία κείμενα που σώζονται σε αποσπάσματα; Ποιες μεθόδους χρησιμοποιούμε ώστε να καταλήξουμε σε συμπεράσματα σχετικά με τα έργα στα οποία ανήκουν; Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια, το πεδίο των Κλασικών Σπουδών έχει διευρυνθεί σημαντικά· υπογραμμίζεται όλο και περισσότερο η ανάγκη της διεπιστημονικότητας και της στενής συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών επιστημονικών κλάδων (της φιλολογίας, της ιστορίας, της φιλοσοφίας, της επιγραφικής κλπ.). Τίθεται επίσης πλήθος ερμηνευτικών ζητημάτων σχετικά με την επικαιρότητα των αρχαίων κειμένων και τη σημασία της μελέτης των αρχαίου πολιτισμού εν γένει: μπορούν τα αρχαία κείμενα να έχουν απήχηση στη σύγχρονη εποχή; Ποιες θεωρητικές προσεγγίσεις καλούμαστε να αξιοποιήσουμε ώστε να αναδειχθεί η επικαιρότητα της αρχαίας λογοτεχνίας;

Ο τόμος επιχειρεί να απαντήσει στα παραπάνω ερωτήματα, προσφέροντας μια επισκόπηση ορισμένων σύγχρονων μεθοδολογικών προβληματισμών στο πεδίο των Κλασικών Σπουδών. Συγκεντρώνει δεκαοκτώ μελέτες οι οποίες αφορούν στους εξής τομείς: στις κριτικές εκδόσεις, στα αρχαία κείμενα που σώζονται σε αποσπάσματα, στις αφηγηματολογικές προσεγγίσεις, στις διεπιστημονικές θεωρήσεις για τη μελέτη του αρχαίου πολιτισμού και της αρχαιολογίας, και στην πρόσληψη της κλασικής γραμματείας. Οι συγγραφείς του τόμου εξετάζουν τους τρόπους με τους οποίους παλαιά ερωτήματα μπορούν να επανεξεταστούν με νέα μεθοδολογικά εργαλεία ή θέτουν καινούργια ερωτήματα τα οποία απαντούν με τη βοήθεια σύγχρονων μεθοδολογικών προσεγγίσεων. Η παρούσα έκδοση αντικατοπτρίζει έτσι το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις Κλασικές Σπουδές μέσα από τον συνεχή και ανανεωμένο προβληματισμό για μεθοδολογικά ζητήματα.

Οι συγγραφείς του τόμου

Η ΛΟΥΚΙΑ ΑΘΑΝΑΣΑΚΗ είναι Καθηγήτρια Κλασικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής (2014-2018). Έχει συγγράψει πληθώρα μελετών, καθώς και το βιβλίο ἀείδετο πᾶν τέμενος: οι χορικές παραστάσεις και το κοινό τους στην αρχαϊκή και πρώιμη κλασική περίοδο (Ηράκλειο 2009). Επίσης, έχει συνεπιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους Apolline Politics and Poetics (με τον Richard P. Martin και τον John F. Miller, Αθήνα 2009), Archaic and Classical Choral Song (με τον Ewen Bowie, Βερολίνο 2011) και Ιδιωτικός βίος και δημόσιος λόγος στην ελληνική αρχαιότητα και τoν διαφωτισμό (με τον Τάσο Νικολαΐδη και τον Δήμο Σπαθάρα, Ηράκλειο 2014).

O ΚΩΣΤΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ είναι Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει συγγράψει δύο βιβλία ([Λυσίου] Ὑπὲρ Πολυστράτου. Κριτική και ερμηνευτική έκδοση, Αθήνα 2003 και [Δημοσθένους] Πρὸς Φαίνιππον περὶ αντιδόσεως, Αθήνα 2009), καθώς και σειρά άρθρων και κεφαλαίων σε ελληνικές και διεθνείς σειρές για την αρχαία ρητορική, τη Δεύτερη Σοφιστική και την αττική κωμωδία.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΒΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ είναι Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει συγγράψει τα βιβλία Unthinking the Greek Polis: Ancient Greek History Beyond Eurocentrism (Καίμπριτζ 2007), Politics: Antiquity and its Legacy (Οξφόρδη 2010), και Greeks and Barbarians (Καίμπριτζ 2013). Επίσης, έχει συνεπιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους Communities and Networks in the Ancient Greek World (με την Claire Taylor, Οξφόρδη 2015) και Violence and Community: Law, Space and Identity in the Ancient Eastern Mediterranean World (με τον Ιωάννη Ξυδόπουλο και την Ελένη Τούντα, Λονδίνο 2017).

Ο ΘΕΟΔΩΡΟΣ Γ. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ είναι Διδάκτωρ Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης. Έχει συγγράψει τα βιβλία Die letzte Elite der mykenischen Welt. Achaia in mykenischer Zeit und das Phänomen der Kriegerbestattungen im 12. – 11. Jahrhundert v. Chr. (Βόννη 2008), και «Πόθεν και πότε οι Έλληνες;» Οι υπεύθυνες απαντήσεις της επιστήμης και η παρούσα κατάσταση της έρευνας για την πρώτη αρχή του ελληνικού πολιτισμού (Ηράκλειο 2012), το οποίο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (2013). Εργάζεται ως μέλος ΣΕΠ στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ενώ ασχολείται και με μεταφράσεις.

Η ANGELA CINALLI είναι Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Ρώμης (La Sapienza) και έχει επίσης ειδικευθεί στην παλαιογραφία στη Σχολή του Βατικανού. Υπήρξε μεταδιδακτορική υπότροφος στο Κέντρο Παλαιογραφικών Μελετών του Πανεπιστημίου του Οχάιο και στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. Έχει συγγράψει το βιβλίο Τὰ ξένια. La cerimonia di ospitalità cittadina (Ρώμη 2015). Διδάσκει στο Κλασικό Λύκειο και είναι επίσης συνεργάτης αρχαιολογικών αποστολών του Πανεπιστημίου του Κέτι.

Ο PATRICK J. FINGLASS είναι Καθηγητής Αρχαίων Ελληνικών, Πρόεδρος της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, και Εταίρος στο All Souls College της Οξφόρδης. Έχει εκδώσει στο Cambridge University Press τον Αίαντα (2011) και την Ἠλέκτρα (2007) του Σοφοκλή, τον ενδέκατο Πυθιόνικο του Πινδάρου (2007) και, πιο πρόσφατα, τον λυρικό ποιητή Στησίχορο (2014).

Ο LUCA GUILIANI είναι Διευθυντής του Ινστιτούτου Προηγμένων Σπουδών (Wissenschaftskolleg) του Βερολίνου. Έχει διδάξει αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιολογία στα Πανεπιστήμια του Φράιμπουργκ, του Μονάχου και του Βερολίνου. Στις πρόσφατες δημοσιεύσεις του συγκαταλέγονται τα βιβλία Image and Myth. A History of Pictorial Narration in Greek Art (Σικάγο 2013) και Das Wunder vor der Schlacht (Βασιλεία 2015), το οποίο εξετάζει τις πρώιμες απεικονίσεις της μάχης του Μαραθώνα στην αττική αγγειογραφία.

Η ELENA MARTIN GONZALEZ είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο πρόγραμμα Βορείου Ελλάδος του Τομέα Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών (Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών). Οι δημοσιεύσεις της αφορούν στη μελέτη της γλώσσας των αρχαϊκών επιγραφών σε πεζό λόγο και στην έκδοση των επιγραφών της Μακεδονίας.

Η ΑΝΝΑ ΖΟΥΓΑΝΕΛΗ είναι Διδάκτωρ Αρχαίων Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Σορβόννης (2017). Η διατριβή της (Les fragments des poètes tragiques grecs du quatrième siècle avant notre ère: édition, traduction et commentaire) προσφέρει μια κριτική έκδοση των αποσπασματικών τραγωδιών του 4ου αιώνα π.Χ.

Η ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥ είναι ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Η έρευνά της υποστηρίζεται από το Γερμανικό Ίδρυμα Έρευνας (DFG). Έχει συγγράψει τα βιβλία Aristophanes’ Comedy of Names (Βερολίνο 2011) και The Names of Homeric Heroes (Βερολίνο 2015), ενώ πρόσφατα έχει δημοσιεύσει μελέτες για το αρχαίο ελληνικό μυθιστόρημα.

Η  ÉMELINE MARQUIS είναι ερευνήτρια στο CNRS (Παρίσι). Αντικείμενο της έρευνάς της είναι η ελληνική λογοτεχνία της ρωμαϊκής περιόδου, καθώς και η κριτική των κειμένων. Η διατριβή της προσφέρει μια κριτική έκδοση, μετάφραση και σχολιασμό των έργων του Λουκιανού από τα Σαμόσατα και εκδόθηκε πρόσφατα στη σειρά Les Belles Lettres (Lucien: Œuvres. Tome XII, Opuscules 55 – 57. Collection des université de France. Série grecque, Παρίσι 2017). Στα τρέχοντα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι οι λεγόμενες Επιστολές του Φάλαρη.

Η ΑΘΗΝΑ ΜΠΑΖΟΥ είναι Λέκτορας Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, και από το 2000 συνεργάζεται και με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην αρχαία ελληνική ιατρική. Στις δημοσιεύσεις της συγκαταλέγεται η έκδοση από την Ακαδημία Αθηνών του έργου του Γαληνού, ὅτι ταῖς τοῦ σώματος κράσεσιν αἱ τῆς ψυχῆς δυνάμεις ἕπονται (Γαληνοῦ, ὅτι ταῖς τοῦ σώματος κράσεσιν αἱ τῆς ψυχῆς δυνάμεις ἕπονται. Εισαγωγή και αρχαίο κείμενο, ευρετήρια, Αθήνα 2009).

Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ είναι Λέκτορας Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Η έρευνά της επικεντρώνεται στην αρχαία ελληνική και λατινική γραμματεία της λεγόμενης Δεύτερης Σοφιστικής (1ος-3oς αι. μ.Χ.). Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις της περιλαμβάνουν μελέτες για τα ψευδο-Αριστοτελικά Φυσικὰ Προβλήματα, καθώς και για τις συλλογές Αἰτίων του Πλουτάρχου. Έχει επίσης συνεπιμεληθεί τον τόμο μελετημάτων The Philosopher’s Banquet: Plutarch’s ‘Table Talk’ in the Intellectual Culture of the Roman Empire (με τη Frieda Klotz, Οξφόρδη 2011).

Ο ΜΙΧΑΗΛ ΠΑΣΧΑΛΗΣ είναι Ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει δημοσιεύσει το βιβλίο Virgil’s Aeneid. Semantic Relationships and Proper Names (Οξφόρδη 1997) και έχει συνεπιμεληθεί έξι τόμους πρακτικών των διεθνών συνεδρίων RICAN για το αρχαίο ελληνικό μυθιστόρημα στη σειρά Ancient Narrative Supplementa. Στις πρόσφατες δημοσιεύσεις του ανήκουν τα βιβλία Ξαναδιαβάζοντας τον Κάλβο (Ηράκλειο 2013), το οποίο βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών (2014) και από το περιοδικό Ο Αναγνώστης (2014) και Νίκος Καζαντζάκης. Από τον Όμηρο στον Σαίξπηρ (Ηράκλειο 2015).

Η ΖΑΧΑΡΟΥΛΑ ΠΕΤΡΑΚΗ είναι Λέκτορας Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας στο Πανεπιστημίου Κρήτης. Έχει δημοσιεύσει τη μονογραφία The Poetics of Philosophical language: Plato, Poets and Presocratics in the Republic (Βερολίνο 2011), καθώς και σειρά άρθρων για την πλατωνική φιλοσοφία.

O ΔΗΜΟΣ ΣΠΑΘΑΡΑΣ είναι Επίκουρος Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Στις δημοσιεύσεις του συγκαταλέγονται σχολιασμένες εκδόσεις των κειμένων Ἑλένης ἐγκώμιον του Γοργία και Κατὰ Λοχίτου του Ισοκράτη. Έχει συνεπιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους Ιδιωτικός βίος και δημόσιος λόγος στην ελληνική αρχαιότητα και στον Διαφωτισμό (με τη Λουκία Αθανασάκη και τον Τάσο Νικολαΐδη, Ηράκλειο 2014) και The Ancient Emotion of Disgust (με τον Donald Lateiner, Οξφόρδη 2017). Είναι επίσης συνεπιμελητής της σειράς Trends in Classics-Ancient Emotions του εκδοτικού οίκου De Gruyter.

Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΠΑΝΟΥΔΑΚΗΣ είναι Αναπληρωτής Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Αναπληρωτής Πρύτανη Προσωπικού και Φοιτητικής Μέριμνας στο ίδιο Πανεπιστήμιο (2016-2020). Έχει συγγράψει τις μονογραφίες Philitas of Cos (Λέιντεν/Βοστώνη 2002) και Nonnus of Panopolis, Paraphrasis of the Gospel of John XI: the Resurrection of Lazarus (Οξφόρδη 2014), το οποίο βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών (2015). Έχει επιμεληθεί επίσης τους συλλογικούς τόμους Αλεξανδρινή Μούσα. Συνέχεια και νεωτερισμός στην ελληνιστική ποίηση (με τη Φλώρα Μανακίδου, Αθήνα 2008) και Nonnus of Panopolis in Context. Poetry and Cultural Milieu in Late Antiquity with a Section on Nonnus and the Modern World (Βερολίνο 2014).

Η ΜΕΛΙΝΑ ΤΑΜΙΩΛΑΚΗ είναι Επίκουρη Καθηγήτρια Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Ειδικεύεται στην αρχαία ελληνική ιστοριογραφία. Έχει συγγράψει τη μονογραφία Liberté et esclavage chez les historiens grecs classiques (Παρίσι 2010), η οποία τιμήθηκε με το «βραβείο Ζάππα» της Association des études grecques en France (2011) και έχει επιμεληθεί τους συλλογικούς τόμους Thucydides Between History and Literature (με τον Αντώνη Τσακμάκη, Βερολίνο 2013) και Κωμικός Στέφανος. Νέες τάσεις στην έρευνα της αρχαίας ελληνικής κωμωδίας, Ρέθυμνο 2014).

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Οι συγγραφείς του τόμου

Ευχαριστίες

Εισαγωγή

I. ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Aθηνά Μπάζου: Αραβική και συριακή παράδοση vs ελληνική παράδοση: η συμβολή της έμμεσης παράδοσης στην έκδοση των αρχαίων ελληνικών ιατρικών κειμένων

Émeline Marquis: Μεθοδολογικά ζητήματα στην έκδοση του Λουκιανού από τα Σαμόσατα. Ο ρόλος της «ακολουθίας»

ΙI. ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

Patrick J. Finglass: Εκδίδοντας τον Στησίχορο

Κώστας Αποστολάκης: Εκδίδοντας κωμικά αποσπάσματα: σύγχρονες μέθοδοι και πρακτικές

Άννα Ζουγανέλη: Ο μύθος ως μεθοδολογικό εργαλείο στη μελέτη των τραγικών αποσπασμάτων του 4ου αιώνα π.Χ.

Elena Martín González: Μεταξύ έμμετρου και πεζού λόγου: μεθοδολογικά ζητήματα στην κατηγοριοποίηση των αρχαϊκών και κλασικών επιγραφών

III. ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ

Δήμος Σπαθάρας: Συναισθήματα, αφηγήσεις, και γνωσιακές προσεγγίσεις: το παράδειγμα του Αιγινητικού (Ισοκρ. 19)

Ζαχαρούλα Πετράκη: Αφηγηματολογικές προσεγγίσεις στους πλατωνικούς διαλόγους: η περίπτωση του Φαίδωνα

Αngela Cinalli: Οι επιγραφές ως αφήγηση: περιπλανώμενοι διανοούμενοι και μουσικοί στις επιγραφικές πηγές της ελληνιστικής περιόδου

IV. ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΛΕΤΗ
ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Λουκία Αθανασάκη: Η ευριπίδεια τραγωδία και το εικαστικό της περιβάλλον: ερμηνευτικά και μεθοδολογικά ζητήματα

Κώστας Βλασόπουλος: Οι σύγχρονες θεωρίες της ιστοριογραφίας και η μελέτη της αρχαίας ιστορίας

Κατερίνα Οικονομοπούλου: Προσεγγίζοντας τη γραμματεία της Δεύτερης Σοφιστικής μέσα από τον Νέο Ιστορικισμό

Νικολέττα Καναβού: Ομηρικοί ήρωες στον Λουκιανό και τον Φιλόστρατο: μια ανάγνωση με βάση την ερμηνευτική θεωρία του Ronald Dworkin

V. ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ
ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ

Θεόδωρος Γ. Γιαννόπουλος: Προϊστορική αρχαιολογία και πληθυσμιακή γενετική: θεωρητικές και ερμηνευτικές (α)συμβατότητες

Luca Giuliani: Η μέθοδος του Lachmann σήμερα: από την εκδοτική κριτική στην ιστορία της αρχαίας τέχνης

VI. ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΤΗΣ ΚΛΑΣΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ

Κωνσταντίνος Σπανουδάκης: Η πρόσληψη του Θεοκρίτου στην Ύστερη Αρχαιότητα

Μιχαήλ Πασχάλης: Ο λατινικός και ο πρωτότυπος Όμηρος στο έπος Africa του Φραγκίσκου Πετράρχη

 

Ευρετήριο προσώπων

Επιλεκτικό ευρετήριο αρχαίων χωρίων

Επιλεκτικό ευρετήριο επιγραφών

ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

  • Επιμέλεια
    Μελίνα Ταμιωλάκη
  • ISBN εντύπου
    978-960-524-505-4
  • ISBN e-book
    978-960-524-769-0
  • Κωδικός στον Εύδοξο
    77108895
  • A' έκδοση
    2017
  • Τρέχουσα έκδοση
    10/2018
  • Τεχνικά χαρακτηριστικά
    370 17 24 τετράχρωμο
  • Τιμή καταλόγου
    20,00