Θεωρία και κριτική της λογοτεχνίας

ΗΡΩΑΣ ΣΥΝΑΜΑ ΚΙ ΑΓΙΟΣ

Το ανθρωπολογικό ιδεώδες του Νίκου Καζαντζάκη και ο Φραγκίσκος της Ασίζης

Η χαρτογράφηση της παρουσίας του Φραγκίσκου της Ασίζης στο έργο και τη σκέψη του Νίκου Καζαντζάκη αποκαλύπτει πως οι δεσμοί που συνέδεαν τον κρητικό στοχαστή με τον δυτικό άγιο υπερέβαιναν τη συμβατικότητα της σχέσης μεταξύ βιογράφου και βιογραφούμενου. Το πρόσωπο ή, μάλλον, ο μύθος του Φραγκίσκου στάθηκε για τον Καζαντζάκη όχι μόνο η πιο ελκυστική εκδοχή του Χριστιανισμού αλλά και ένας πολύτιμος συνοδοιπόρος, που δεν έπαυσε να τροφοδοτεί τους σταθμούς ή/και τις τροπές της πνευματικής του διαδρομής. Η παρούσα μελέτη φιλοδοξεί να τεκμηριώσει και να αναδείξει τις φραγκισκανικές πτυχές της καζαντζακικής συνείδησης. Η σπουδή αυτών των πτυχών επιτρέπει, αφενός, την κριτική προσέγγιση των αιτημάτων του ηρωισμού και της αγιότητας, τα οποία συνθέτουν το ανθρωπολογικό ιδεώδες και επενδύουν δυναμικά τις κοινωνικές ιδέες ή/και τα πολιτικά οράματα του Καζαντζάκη. Aφετέρου, η σπουδή αυτών των πτυχών ευνοεί τους όρους ενός ανανεωμένου διαλόγου ανάμεσα στις σταθερές της χριστιανικής πίστης και στα δομικά υλικά του μεταφυσικού σύμπαντος του κρητικού στοχαστή.

ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Παναγιώτης Αρ. Υφαντής γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε Θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και υπήρξε υπότροφος στην Pontificia Universita "San Nicola" στο Μπάρι της Ιταλίας (1988 - 1991), όπου ειδικεύθηκε στην έρευνα των σχέσεων μεταξύ Ορθοδοξίας και Ρωμαιοκαθολικισμού. Έχει συμμετάσχει σε επιστημονικά συνέδρια και ερευνητικά προγράμματα και έχει συντάξει άρθρα ιστορικού και θεολογικού περιεχομένου καθώς και κείμενα πνευματικού προβληματισμού για ελληνικά και ιταλικά περιοδικά. Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές "Καταγραφή" (εκδ. Αρμός, 1997) και "Λειμωνάριον" (εκδ. Διάττων, 2001), ενώ η μελέτη του "Μέγα Σπήλαιο: Ιστορία, πνευματική και εθνική μαρτυρία" (εκδ. Ι Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, Αθήναι 1999) τιμήθηκε με το Βραβείο της Τάξεως Γραμμάτων και Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών. Από τον Σεπτέμβριο του 2006 υπηρετεί στο Τμήμα Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ως λέκτορας στον Τομέα Εκκλησιαστικής Ιστορίας, Χριστιανικής Γραμματείας, Αρχαιολογίας και Τέχνης.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ

2. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΚΑΙ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ: ΟΙ ΟΡΑΤΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΜΙΑΣ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑΣ ΣΧΕΣΗΣ
2.1. Η Νάξος, η φραγκισκανική Σχολή, η γνωριμία
2.2. Το πρώτο ταξίδι στην Ασίζη και η συνάντηση με τον J. Joergensen
2.3. Μεταξύ θυμού, θαυμασμού και ευλάβειας: δύο ακόμη ταξίδια στην Ασίζη
2.4. Γραμματολογικά: η σπουδή των πηγών και οι επιδράσεις της σύγχρονης βιβλιογραφίας

3. ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΕΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ: ΤΑ ΓΟΝΕΪΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΑ
3.1. Το chiaroscuro των γονεϊκών προτύπων και το ψυχολογικό του αντίκρισμα
3.2. Τα θεολογικά και ανθρωπολογικά παράγωγα
3.3. Λύσεις και περιπλοκές: χριστοκεντρικότητα και συμπαντικός δυαλισμός

4. ΦΙΛΟΚΑΛΙΚΟΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ: Η ΦΥΣΗ ΩΣ ΠΟΙΗΣΗ, Η ΚΤΙΣΗ ΩΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑ
4.1. Το ποιητικό ειδικό βάρος της φραγκισκανικής πνευματικότητας
4.2. Η διαχρονική απήχηση και τα ερμηνευτικά στερεότυπα
4.3. Κτίση-φύση: ο κοινός τόπος της “φιλοκαλικής” έμπνευσης
4.4. Η δοξολογία του Κτίσαντα και η λατρεία του Έπαφου

5. ΑΝΤΙΛΟΓΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΙΚΙΣΜΟΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΠΟΦΑΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΥ ΣΤΟΝ ΑΓΝΩΣΤΙΚΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
5.1. Ο εμπειρικός αποφατισμός του Φραγκίσκου
5.2. Ο αντιδυτικισμός του Καζαντζάκη και οι αντιλογοκρατικές απολήξεις του
5.3. Χριστοκεντρικός μυστικισμός και μηδενιστικός αγνωστικισμός

6. ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ (Ι): ΑΝΑΧΩΡΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΕΣΙΜΙΣΜΟΣ
6.1. Η άσκηση ως οδός προς την αγιότητα και ως ηρωισμός
6.2. Η λαχτάρα του αναχωρητισμού και η “ορθοδοξοποίηση” του Φραγκίσκου
6.3. Ο κοινός παρονομαστής του ανθρωπολογικού πεσιμισμού
6.4. Η συντριβή της σάρκας ως προϋπόθεση ένωσης με τον Θεό

7. ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΑΣ (ΙΙ): Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΚΑΙ Ο «ΚΟΜΟΥΝΙΣΤΗΣ» ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ
7.1. Η κοινωνική δικαιοσύνη ως χριστοκεντρικό αίτημα
7.2. Ο «κομουνιστής» Φραγκίσκος και η κομματική στράτευση του Καζαντζάκη
7.3. Οι ιδεολογικές σταθερές μιας “οριζόντιας” αγιότητας
7.4. Πολιτική μεταφυσική ή κοινωνική θρησκεία: η αριστερή κριτική και ο θεολογικός έλεγχος

8. ΤΟ ΜΕΣΣΙΑΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ: ΣΥΜΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
8.1. O φραγκισκανικός μεσσιανισμός ως όραμα ανακαίνισης του εκκλησιαστικού οργανισμού
8.2. Ο μεσσιανισμός του Καζαντζάκη ως εθνοκεντρική φαντασίωση
8.3. Η μετεξέλιξη: Ο μεσσιανισμός του Καζαντζάκη ως διεθνιστική εσχατολογία
8.4. Μεσσίες μεν αλλά τίνος Θεού; Οι κριτικές αιχμές

9. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ: ΟΙ ΑΝΤΙΦΑΤΙΚΕΣ ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

 

ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

  • Επιμέλεια κειμένου
    Τασούλα Μαρκομιχελάκη
  • ISBN εντύπου
    978-960-524-245-9
  • ISBN e-book
    978-960-524-359-3
  • Κωδικός στον Εύδοξο
    872
  • A' έκδοση
    2007
  • Τρέχουσα έκδοση
    10/2007
  • Τεχνικά χαρακτηριστικά
    292 14 21
  • Τιμή καταλόγου
    21,00