Η ΣΑΜΟΣ ΣΤΙΣ 78 ΣΤΡΟΦΕΣ (συνοδεύεται από 2 CD) εξαντλημένο
Ιστορικές ηχογραφήσεις 1918-1958
Επιστημονική επιμέλεια: 

Το βιβλίο

Πληροφορίες

Η μουσική αυτή έκδοση πραγματεύεται ένα θέμα, του οποίου ο πυρήνας βρίσκεται στην τομή μεγαλύτερων και ευρύτερων πεδίων, όπως είναι η δισκογραφία, η μετανάστευση στην  Αμερική και η μουσική ζωή στη Σάμο στα τέλη του 19ου-αρχές του 20ού αιώνα.
Η πολλαπλή προσέγγιση του θέματος από έξι επιστήμονες και ερευνητές (Νίκος Διονυσόπουλος, Ντίνος Κόγιας, Σωτήρης Χτούρης, Γιώργος Κοκκώνης, Χρίστος Λάνδρος και Βούλα Γαλανού), με τα πάμπολλα νέα και άγνωστα στοιχεία που παρατίθενται,  μαζί με τις σπάνιες και αδημοσίευτες στην πλειονότητά τους φωτογραφίες, αναδεικνύουν πλευρές και διαστάσεις στο αντικείμενο της έκδοσης, που υπερβαίνουν κατά πολύ το –εξειδικευμένο εκ πρώτης όψεως– σαμιώτικο ενδιαφέρον.

Με το ηχητικό και το συνοδευτικό τεκμηριωτικό υλικό που παρουσιάζεται, επιχειρείται η ανακατασκευή της μουσικής εικόνας της Σάμου έναν περίπου αιώνα πριν. Μιας εικόνας που συντίθενται από ετερόκλητα μουσικά είδη, τα οποία όμως συνυπάρχουν στην πράξη και συμβιώνουν ως συγκοινωνούντα δοχεία, συγκροτώντας με αυτό τον τρόπο έναν μουσικό πολιτισμό στα πρότυπα της Σμύρνης. Μιας εικόνας που περνάει μέσα από το παίξιμο Σαμιωτών μουσικών αλλά και μέσα από το πολυσυλλεκτικό διαθλαστικό πρίσμα άλλων μουσικών, που προερχόμενοι από άλλες μουσικές παραδόσεις σμιλεύτηκαν στο χωνευτήρι της  Αμερικής ή της  Αθήνας και τις εκάστοτε αισθητικές επιλογές της δισκογραφίας.  Ενδεικτικά σημειώνουμε ότι από τις σαράντα έξι ηχογραφήσεις σε δίσκους 78 στροφών που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση, τριάντα μία έγιναν στην  Αμερική, ένδεκα στην  Αθήνα, δύο στην Κωνσταντινούπολη, και δύο στο Κάιρο.  Από αυτές, στις είκοσι τέσσερεις συμμετέχουν σαμιώτικης προέλευσης μουσικοί η τραγουδιστές, ενώ οι δώδεκα μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι αμιγώς ή σχεδόν αμιγώς σαμιώτικες.

Η έκδοση αποτελεί τομή στην εκδοτική προσέγγιση της δισκογραφίας των 78 στροφών, αφού στην παραδειγματική περίπτωση της Σάμου, η παλαιά δισκογραφία ανάγεται όχι μόνον ως ένα πολλαπλά ενδιαφέρον αντικείμενο έρευνας και μουσικής απόλαυσης, αλλά και ως εργαλείο μουσικής, κοινωνικής και πολιτικής ιστοριογραφίας.

Το ηχητικό υλικό που παρουσιάζεται προέρχεται από έρευνα και συνεργασία με δέκα αρχεία δίσκων 78 στροφών, και το εικονογραφικό υλικό από είκοσι έξι φωτογραφικές συλλογές.  Ανάμεσα στα διάφορα τραγούδια της έκδοσης ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τέσσερις παντελώς ξεχασμένοι πλέον σαμιώτικοι χοροί (Πλατανιώτικος, Βαοδιώτικος, Καριώτικος Σάμου και Παγώνδα, ηχογραφημένοι πριν από εννέα δεκαετίες), και περισσότερα από δέκα ξεχασμένα, αθησαύριστα ή ελάχιστα γνωστά τραγούδια, σαμιώτικου ενδιαφέροντος (Ανάμνησις της Σάμου, τρία τραγούδια για τους Γιαγιάδες, Σαμιωτοπούλα μου γλυκειά, δύο δείγματα της περίφημης σαμιώτικης ψαλτικής παράδοσης κ.α.), διευρύνοντας έτσι το μουσικοχορευτικό ρεπερτόριο του νησιού. Αυτά και μερικές δεκάδες άλλα τραγούδια σαμιώτικου ενδιαφέροντος, που ανασύρονται από την λήθη με τη ευκαιρία της έκδοσης, ανατρέπουν την μέχρι προ τινος αντίληψή μας περί ισχνής παρουσίας της Σάμου στη δισκογραφία, αναδεικνύοντάς την ως ιδιαίτερη και αξιόλογη περίπτωση.

Επιπρόσθετα, μια πλειάδα περισσότερο η λιγότερο γνωστών μουσικών συμμετέχει σε αυτές τις ηχογραφήσεις σαμιώτικου ενδιαφέροντος, συνεισφέροντας σε μιαν εντυπωσιακά υφολογική μουσική ποικιλία.  Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικούς από τους μουσικούς που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση: Μαρίκα Παπαγκίκα, Κώστας Ρούκουνας, κα Κούλα, Γεώργιος Κανάκης, Χαρίλαος Περρής, Βασίλης Ντηνιακός, Γιώργος Βιδάλης,  Ιωάννης Κυριακάτης,  Ιωάννης Μούτσος, Γιώτα Λυδια,  Αφοί  Αντωνίου,  Οδυσσέας Μοσχονάς, Διονύσιος Πόγγης κ.ά.
Ιδιαίτερη μνεία οφείλουμε στην περίπτωση του Μανώλη Καραπιπέρη, ο οποίος παίζει μπουζούκι και τραγουδάει πάνω σε ομοιοκατάληκτα ιαμβικά οκτασύλλαβα δίστιχα, δίνοντας την αίσθηση ενός «τροβαδούρου» που παίζει τζιβούρι σε ιδιωτικό γλέντι της παλιάς Σάμου, σαν αυτό του εξωφύλλου της έκδοσης. Πρόκειται για μία από τις πρώτες ηχογραφήσεις μπουζουκιού στην ιστορία της δισκογραφίας, και μάλιστα από Σαμιώτη οργανοπαίχτη. Παράλληλα, δημοσιεύονται –για πρώτη φορά– φωτογραφία και τα άγνωστα μέχρι τώρα βιογραφικά του στοιχεία.

Το πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό (156 φωτογραφίες), που συνοδεύει την έκδοση, τεκμηριώνει τα όσα αναλύονται στα κείμενα, κάνοντας εναργέστερη την ατμόσφαιρα μιας ανεπιστρεπτί παρελθούσης εποχής. Ταυτόχρονα, από μια δεύτερη ανάγνωση των ίδιων φωτογραφιών προκύπτουν σημαντικές πληροφορίες για τα χρησιμοποιούμενα όργανα στη Σάμο πριν από έναν αιώνα (λ.χ. η πλατειά χρήση των χάλκινων πνευστών, του κλαρίνου,  της αρμόνικας κ.ά.), την ελληνική παρουσία στις απαρχές της δισκογραφίας των 78 στροφών στην  Αμερική κ.ά.

Τέλος, σημειώνουμε την ιδιαίτερα προσεγμένη ηχητική επεξεργασία (αποκατάσταση και αποθορυβοποίηση), για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατόν τελικό αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από την αρχική κατάσταση του κάθε δίσκου.  Το αποτέλεσμα συνάδει με τις απαιτήσεις του σημερινού ακροατή, που εύλογα δεν είναι εξοικειωμένος με τους σύμφυτους θορύβους της δισκογραφίας των 78 στροφών, και στη γενικότητά του είναι καλύτερο από τις περισσότερες επανεκδόσεις σχετικών δίσκων. Παράλληλα, παραμένει εμφανής η τεχνική εξέλιξη στην παλαιά δισκογραφία (1918-1958), από την εποχή του «χωνιού» μέχρι τις «ηλεκτρικές» ηχογραφήσεις του '50.

Η καλαίσθητη έκδοση, την οποία επιμελήθηκε ο Νίκος Διονυσόπουλος, αποτελείται από έγχρωμο πολυσέλιδο βιβλίο (192 σελ., 14.5 Χ 25 εκ.) και δύο συνοδευτικά CD, με συνολική διάρκεια 2 ώρες και 36 λεπτά. Οι σκοποί και τα τραγούδια της έκδοσης, καθώς και το βιβλίο με τα εκλαϊκευμένα σχόλια, απευθύνονται και προσφέρουν απόλαυση τόσο στον κοινό ακροατή, όσο και στους φίλους κάθε καλής μουσικής, και φυσικά στους λάτρεις της παραδοσιακής και της λαϊκής μουσικής. Πρόκειται για μια έκδοση πλατειάς αποδοχής, η οποία ξεφεύγει από το στείρο ακαδημαϊσμό, δίνοντάς μας την ευκαιρία να απολαύσουμε τη σαμιώτικη μουσική στις διάφορες εκφάνσεις της μακριά από τα στερεότυπα της μονοδιάστατης παρουσίασης της παραδοσιακής μουσικής.

Α' έκδοση
2009
Τρέχουσα έκδοση
5/
2016
ISBN
978-960-524-276-3
Κωδικός στον Εύδοξο
12808289
Τιμή καταλόγου
27,00
Τεχνικά χαρακτηριστικά
192 σελ.
14.5x
25 εκ.
τετράχρωμο

Περιεχόμενα

CD Α

Α1. Ανάμνησις της Σάμου – [1929] Βασίλειος Ντηνιακός, τραγούδι
Α2. Χορός νυφιάτικος (Σαμιώτικος) – [1919]  Οργανικό. Αδελφοί  Αντωνίου
Α3. Νυφιάτικο Σάμου – συρτός – [1929] Χαρίλαος Περρής, τραγούδι
Α4. Σαμιώτικο συρτό – [c. 1920]  Οργανικό.  [Δ. Πόγγης, βιολί]
Α5. Σαμιώτικο – Νυφιάτικος – [c. 1929]  Οργανικό.   Ορχήστρα Μιχάλη Φελουζή
Α6. Σαμιώτικος συρτός, «Πλατανιώτικος» – [η. 1919]  Κα Κούλα, τραγούδι
Α7. Το πλατανιώτικο νερό – [1956] Γιώτα Λύδια, τραγούδι
Α8. Χορός Καριώτικος – Σάμου – [1919]  Οργανικό.    Αδελφοί  Αντωνίου [και δνις Σ. Μαρή]
Α9. Καριώτικο – συρτό – [δεκ.  50]  Οργανικό.  Γεώργιος Ποντικός, και η ορχήστρα Athenian Ensemble
Α10. Καρλοβασίτισσα – [1926] Μαρίκα Παπαγκίκα, τραγούδι
Α11. Μικρή Σαμιωτοπούλα – [c. 1946-48] Γεώργιος Κανάκης, τραγούδι
Α12. Σαμιωτοπούλα – [1927] Μαρίκα Παπαγκίκα, τραγούδι
Α13. Σαμιωτοπούλα μου γλυκιά – [1929]  Αρ.  Αθανασίου, τραγούδι
Α14. Τα βάσανα – (Καρλοβασιώτικο, Σαμος) – [1919]  Οργανικό.   Αδελφοί  Αντωνίου
Α15. Τα βάσανα – συρτός – [1934] Κώστας Ρούκουνας ή «Σαμιωτάκι», τραγούδι
Α16. Τα βάσανα – συρτό – [1937]  Οργανικό.  Κλαρίνο και ορχήστρα  Αντώνη Σακελλαρίου
Α17. Γιάνναρος – ζεϊμπέκικο – [1929] Χαρίλαος Περρής, τραγούδι
Α18. Αϊβαλιώτικο ζεϊμπέκικο – [1929] Μανώλης Καραπιπέρης, τραγούδι και μπουζούκι
Α19. Κοντραμπατζήδες – ζεϊμπέκικο – [1935] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Α20. Όλα της Σάμου τα βουνά – τσάμικο – [1950]  Οδυσσέας Μοσχονάς, τραγούδι
Α21. Στης Σάμου τα περίχωρα – τσάμικο – [1936] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Α22. Κάψαν τη μάνα των Γιαγιάδων – κλέφτικο – [1934] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Α23. Οι Γιαγιάδες – κλέφτικο – [1934] Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι

Συνολική διάρκεια 77.57

CD Β

Β1. Σαμιώτισσα – [c. 1945]  Οργανικό. Ορχήστρα Κώστα Γκαντίνη
Β2. Σαμιώτισσα – [1926] Γιώργος Βιδάλης, τραγούδι
Β3. Σαμιώτισσα – [1920] Μαρίκα Παπαγκίκα, τραγούδι
Β4. Η Σαμιώτισσα – [c. 1920] Κα Κούλα, τραγούδι
Β5. Σαμιώτισσα – συρτός – [1923]  Οργανικό. Ιωάννης Κυριακάτης, κλαρίνο
Β6. Σαμιώτισσα – [1954]  Άννα Χρυσάφη, τραγούδι – και χορωδία
Β7. Σαμιώτισσα – [1927] Ντούο • Τέτος Δημητριάδης-Χρ. Δημητρακόπουλος, τραγούδι
Β8. Σαμιώτισσα – [c. 1918-19]  Εστουδιαντίνα Τζουναράκη
Β9. Σαμιώτισσα – [c. 1920]  Ιωάννης Σαμιώτης [Μούτσος], τραγούδι
Β10. Σαμιώτισσα – συρτός – [c. 1948] Ντούο • Κούλα-Τζιβράς, τραγούδι
Β11. Γιατί, γιατί –  Ελενάκι μου – Σαμιώτισσα – [1938]   Αντ. Σίμος- Εμμ. Διαμαντής, τραγούδι
Β12.  Ένα καράβι – [1920]  [Γιώργος Βιδάλης], τραγούδι –  Εστουδιαντίνα  Ελληνική
Β13. Χορός Βαοδιώτικος – Σάμου – [1919]  Οργανικό.   Αδελφοί  Αντωνίου
Β14. Σαμιώτικο, «Παγώνδα» – [c. 1919]  Οργανικό. Δ. Πόγγης – Μ. Μαυρογένης – Π. Λυμπέρης
Β15. Σαμιώτικος συρτός – [c. 1950] Οργανικό.  Κλαρίνο και ορχήστρα  Αντώνη Σακελλαρίου
Β16. Τά Βάσανα – [c. 1950]  Οργανικό. Ανδρουτσόπουλος – Βουρλούμης
Β17. Τρεις ικαριώτικοι χοροί – [δεκ.  50]  Οργανικό.  Κλαρίνο και ορχήστρα  Αντώνη Σακελλαρίου
Β18. Όλα της Σάμου τα βουνά – τσάμικο – [c. 1955] Εύα Στυλ, τραγούδι
Β19. Μια Σαμιώτισσα μ’ έμπλεξε – ζεϊμπέκικο – [1934]  Κώστας Ρούκουνας, τραγούδι
Β20. Χώρα – χασάπικο – [1929]  Οργανικό.  Βασίλειος Ντηνιακός
Β21. Μινόρε μανές – [c. 1950]  Ιωάννης Μούτσος ή «Σαμιώτης», τραγούδι
Β22. Χαρά της πρώτης μου χαράς – [1929]  Αρ. Αθανασίου, τραγούδι
Β23. Χριστός γεννάται – Θεός ων ειρήνης – [1929] [Ωδή α’ και ε’] Ψάλλει ο  Αρ.  Αθανασίου

Συνολική διάρκεια 78.12

 

Περιεχόμενα Βιβλίου

Νίκος Διονυσόπουλος:  Η Σάμος στις 78 στροφές. Πρόλογος

Σωτήρης Χτούρης:  Η μετανάστευση της μουσικής και η μουσική ζωή στη Σάμο στις απαρχές της τεχνολογίας της μουσικής αναπαραγωγής

Βούλα Γαλανού – Νίκος Διονυσόπουλος:  Όψεις της μουσικής ζωής στη Σάμο. Μέσα 19ου-μέσα 20ού αι.

Χρίστος Λάνδρος:  Η σαμιακή μετανάστευση

Ντίνος Κόγιας: Φωνές της ξενιτιάς. Μουσικοί και μουσικές της Σάμου στη δισκογραφία 78 στροφών των ΗΠΑ

Γιώργος Κοκκώνης: Οι δίσκοι 78 στροφών • ένα ενδιαφέρον μουσικολογικό τεκμήριο

Νίκος Διονυσόπουλος: Σχόλια και στίχοι των τραγουδιών

Ντίνος Κόγιας: Τα τραγούδια των Γιαγάδων

Βιβλιογραφία

Κατάλογος δισκογραφίας σαμιώτικου ενδιαφέροντος στις 78 στροφές

Οι ετικέτες των δίσκων

Αναλυτικός κατάλογος ηχογραφήσεων και φωτογραφικού υλικού κατά αρχείο/συλλογή προέλευσης

Ευχαριστίες

Περισσότερα

Σχετικά βιβλία

No data was found
SHARE
ΜΕΧΡΙ 31/03 ΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΑ ΔΩΡΕΑΝ!