
ΣΥΝΕΚΔΟΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
Το βιβλίο περιλαμβάνει 33 μελέτες παλαιότερων και νεότερων νεοελληνιστών, πανεπιστημιακών και κριτικών, που συγκροτούν μια εναλλακτική, πολυπρισματική και ιστορικά προσανατολισμένη θεώρηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας του 20ού και των αρχών του 21ου αιώνα. Εστιάζει στη λογοτεχνική δημιουργία και στις σχέσεις της με την ευρωπαϊκή, στην ιστοριογραφία και στην κριτική ως διαμορφωτή λογοτεχνικών αντιλήψεων. Παράλληλα εξετάζεται το έργο που αποτέλεσε το αρχικό έναυσμα: η οκτάτομη «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας» του Αλέξανδρου Αργυρίου, στη μνήμη του οποίου αφιερώθηκε τον Μάιο του 2011 ένα συνέδριο στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, από όπου προέκυψε ο παρών τόμος.
Το πρόσφατο λογοτεχνικό παρελθόν, ο 20ός αιώνας, ιστορείται πιο δύσκολα από το απώτερο, ακριβώς επειδή είναι πιο ζωντανό, πιο πολύμορφο. Προσφέρει όμως ένα προνομιακό πεδίο ώστε να δοκιμάσουμε καινούργιους προβληματισμούς. Το βιβλίο επιθυμεί να προκαλέσει ερεθίσματα, να αναδείξει θέματα και όχι να κλείσει κεφάλαια. Πώς γράφεται μια ιστορία της λογοτεχνίας σήμερα; «Ιστορία» δεν είναι μονάχα η εξιστόρηση του τι συνέβη, ούτε η απλή χρονολογική ταξινόμηση. Πρέπει να είναι μια αναζήτηση της αλληλουχίας (πού υπάρχει; πού όχι;), μια θεώρηση της λειτουργίας (τι δηλώνει η παρουσία, τι η απουσία;), που συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί να γίνει τελική, θα είναι πάντα μερική, αλλά ίσως γι’ αυτό να πετυχαίνει γόνιμες διεισδύσεις, φωτίζοντας κάθε φορά κάποιες πτυχές πιο κρυμμένες, πιο αποκαλυπτικές των επιδράσεων που ασκεί η λογοτεχνία στους αναγνώστες.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Mario Vitti, Μια φιλία
Peter Mackridge, Λογοτεχνία και γλωσσικό ζήτημα, 1900-1967
Α΄. Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ
Roderick Beaton, Ελληνικός μοντερνισμός 1900-1930: πριν από το ξεκίνημα
Δημήτρης Πολυχρονάκης, «Το μεγάλο όνειρο του Ιουλιανού»: η συνάντηση του επτανησιακού ιδεαλισμού με τον πρώιμο ελληνικό νιτσεϊσμό
Μαρία Ρώτα, Ανασυνθέτοντας την αλεξανδρινή λογοτεχνική δραστηριότητα 1910-1930: από τα πρόσωπα στις συλλογικότητες
Χριστίνα Ντουνιά, Η δεκαετία του 1920: από την ποίηση της παρακμής στην κοινωνική αμφισβήτηση
Χ. Λ. Καράογλου, Η κριτική της κριτικής: προβληματισμοί και αντιπαραθέσεις στη δεκαετία του 1920
Γιάννης Δημητρακάκης, Γαλλικές απηχήσεις στη νεοελληνική κριτική 1930-1960: η έννοια του κλασικού
Λίζυ Τσιριμώκου, «Μόνο δυο στίχους μου σκληρούς να πω και να χαθώ…» Η αυτοσυνειδησία των ποιητών στον ελληνικό μεσοπόλεμο
Μιχάλης Χρυσανθόπουλος, Προσλαμβάνοντας τον πολιτικό Καβάφη: τα ποιήματα για τον Ιουλιανό και το ζήτημα της «κυριαρχίας»
Αγγέλα Καστρινάκη, Ο Ιησούς Χριστός σε μιαν άθεη εποχή (1920-1940)
Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Ιατρικές ιδέες στη λογοτεχνία: Ανδρέας Εμπειρίκος και René Laforgue
Σόνια Ιλίνσκαγια-Αλεξανδροπούλου, Η ρωσική λογοτεχνία στην Ελλάδα τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Σημεία πορείας
Β΄. Η ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ Β΄ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ
Δημήτρης Τζιόβας, Από τον μοντερνισμό στο nouveau roman: θεωρητικές αναζητήσεις και προβληματισμοί γύρω από το μυθιστόρημα στην Ελλάδα
Κέλη Δασκαλά, Η γοητεία και η λήθη της λυρικής πεζογραφίας στον 20ό αιώνα
Σ. Ν. Φιλιππίδης, Για μια ιστορία της ελληνικής πειραματικής πεζογραφίας κατά την περίοδο 1944-1974
Τάκης Καγιαλής, «Ποιητές άξιοι του έθνους»: στρατηγικές για την εθνικοποίηση της μοντέρνας ποίησης στη μεταπολεμική Ελλάδα
Δημήτρης Παπανικολάου, Όταν χάθηκε η άνω τελεία: η μελοποιημένη ποίηση στη δεκαετία του ’60
Ευριπίδης Γαραντούδης, Ελληνική ποίηση και κινηματογράφος στις μεταπολεμικές ποιητικές γενιές: αποτυπώσεις της ιστορικής και καλλιτεχνικής μνήμης
Γ΄. ΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ’67 ΚΑΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ
Αλέξης Ζήρας, Εποχές της συνοχής: οι συγγραφείς ως πολίτες στα χρόνια 1967-1974
Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, Διαδρομές της γενιάς του 1970: από τη νεανική εξωστρέφεια στην ωριμότητα της εσωτερικής περιπλάνησης
Ελισάβετ Κοτζιά, Το ευπώλητο μυθιστόρημα και η ιδέα της λογοτεχνικότητας, 1985-2010
Αναστασία Νάτσινα, Για τα όρια του μεταμοντερνισμού στην ελληνική πεζογραφία κατά το τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα
Τιτίκα Δημητρούλια, Νέοι ποιητές στα τέλη του 20ού και στις αρχές του 21ου αιώνα
Δ΄. ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ
Αλέξης Πολίτης, 1900: Η λογοτεχνία γράφεται πια στη Δημοτική. Ώρα να συγκροτηθεί το παρελθόν της
Μαριλίζα Μητσού, Εθνικά σχήματα στις νεοελληνικές μαρξιστικές γραμματολογίες
Βενετία Αποστολίδου, Πανεπιστημιακή διδασκαλία και ιστοριογραφία της λογοτεχνίας: το παράδειγμα του Λίνου Πολίτη
Έρη Σταυροπούλου, Η παρουσία των γυναικών συγγραφέων στις ιστορίες της νεοελληνικής λογοτεχνίας
Βασιλική Κοντογιάννη, Και ο ελληνικός αυτοβιογραφικός λόγος;
Μίλτος Πεχλιβάνος, Η γενιά του ’30, η γραμματολογία και ο συγκριτισμός
Νάσος Βαγενάς, Θεωριακός ιμπρεσσιονισμός: μια τάση της Νεοελληνικής Κριτικής
Γιάννης Παπαθεοδώρου, Από την «ιστορία της παιδείας» στα «συγχρονικά τεκμήρια»: για την Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας του Αλ. Αργυρίου
Ειρήνη Γεργατσούλη – Μαρία Πάσσου, Το ηλεκτρονικό αρχείο του Αλέξανδρου Αργυρίου